Jean-Paul Sartre Biyografisi ve Hayatı
Jean-Paul Sartre (1905-1980), varoluşçu düşüncenin Fransa'daki en büyük temsilcilerinden biriydi. Fransız bir filozof ve yazardı. Varoluşçu varsayımlarını formüle ettiği ana felsefi çalışması "Varlık ve Hiçlik" tir.
 |
| Jean Paul Sartre |
Jean-Paul Sartre (1905-1980) 21 Haziran 1905'te Paris, Fransa'da doğdu. Fransız Donanması'nda subay olan Jean Baptiste Marie Eymard Sartre ve Anne-Marie Sartre'nin oğludur.Küçük bir yaşta yetim kaldı, iki yaşında. 1907'de annesiyle birlikte Meudon'a, anne tarafından büyükbabasının evine taşındı. 1911'de ailesiyle birlikte Paris'e taşındı ve Henri IV Lyceum'a girdi.
1916'da Sartre tarafından ihanet olarak görülen annesinin evliliğiyle, La Rochelle Lisesi'nde okuduğu La Rochelle'e taşınmak zorunda kaldı. 1920'de Paris'e döndü. 1924'te Escola Normal Superior de Paris'e girdi. Burası gelecekteki yoldaşının yani Simone de Beauvoir olduğu yerdir. 1929'da mezuniyetini tamamladı.
1931'de Sartre, Havre'ye felsefe profesörü olarak atanır. O sırada editörler tarafından kabul edilmeyen "Gerçeğin Efsanesi" adlı romanı yazdı. 1933'te, Husserl ve Heidegger felsefesiyle temas kurduğunda, Berlin'deki Fransız Enstitüsünde Almanya'da eğitim görmesine izin veren bir burs aldıktan sonra kariyerine ara verdi.
1938'de Sartre, varoluşçuluğun ilkelerini yaymaya çalışan ve ona
belli bir ün kazandıran ve aynı zamanda kendisini felsefi hareketin bir sembolü
olarak öne süren bir roman olan "Bulantı" yı yayınladı. Günlük
şeklinde yazılan eser, kahramanın kendi bedeninin farkına vardığında hissettiği
tiksintiyi anlatıyor. 1940'ta Fransız Ordusu tarafından II.Dünya Savaşı'na
hizmet etmek üzere çağrıldı. Almanlar tarafından esir alındı, 1941'de
Fransa'ya döndüğünde serbest bırakıldı.
Sartre’nin Varoşçuluğu
Jean-Paul Sartre, insanın bireysel özgürlüğünü vaaz eden felsefi bir akım olan "varoluşçuluk" un nihai temsilcisiydi. Varoluşçuluk, spekülatif felsefeyle savaşan Danimarkalı filozof Soren Kieekegaard (1831-1855) ile doğdu.
1943'te Sartre, savaş sonrası entelektüel kuşağının düşüncesini ve temel konumunu belirleyen felsefi varsayımlarını formüle ettiği en iyi bilinen felsefi eseri olan “Varlık ve Hiçlik” (1943) yayınladı. Sartre, varoluşçu felsefeyi Marksizm ve psikanalizle ilişkilendirdi.
Sartre için "özgür olmaya mahkumuz" - bu onun insanlık için verdiği cümle, çünkü "varoluş özden önce gelir" , yani önceden tanımlanmış bir işlevle doğmadık. Ona göre vicdan, insanı ne olacağını seçme olasılığının önüne koyar, çünkü insan özgürlüğünün koşulu budur. İnsan, eylemini seçerek kendini seçer, ama varlığını seçmez.
Sartre'a göre, insanın kötü inancı, özgür olmadığına kendini
ikna etmeye çalışmak, kendine yalan söylemek olacaktır. Sorun, kişisel
projeleriniz başkalarının yaşam planlarıyla çeliştiğinde ortaya
çıkar. Onlar, diğerleri özerkliklerinin bir parçası olurlar, bu nedenle
her birinin varlığını tanımlayacakları için seçimler dikkate
alınmalıdır. Aynı zamanda, ötekinin gözünden kendimizi tanıyoruz - bu
nedenle Sartre'ın ünlü cümlesinin kökeni: "Cehennem
diğerleridir" .
Sartre'nin Siyasi Faaliyetleri
1945'te hayatı boyunca siyasete adanmış olan Sartre, kendini yazmaya adamak için öğretmeyi bıraktı. Reymond Aron, Maurice Merleau-Ponty ve Simone De Beauvoir ile birlikte soldaki en etkili savaş sonrası düşünce dergilerinden biri olan siyasi-edebiyat dergisi "Les Temps Modernes" i kurdu.
1952'de Jean-Paul Sartre Komünist Partiye katıldı. 1956'da,
Sovyet tanklarının Budapeşte'ye girişini protesto eden Sartre, Komünist Partiyi
terk etti. Aynı yıl, süreli yayınında hem Sovyet müdahalesini hem de
Fransız Komünist Partisi'nin Moskova'nın emirlerine boyun eğmesini kınayan
"Stalin'in Hayaleti" başlıklı uzun bir makale yazdı.
Sartre'nin Son Yılları
1960'da Sartre son felsefi çalışması olan "Diyalektik Aklın Eleştirisi" ni yazdı. 1964'te, kamuoyunun kendisine olan ilgisini reddettiği için Nobel Edebiyat Ödülü'nü reddetti. Mayıs 1968'de Fransız muhafazakar hükümetinin devrilmesine yardımcı olan öğrenci isyanını destekledi. 1972'de sol görüşlü “Libértation” gazetesinin yönetimini üstlendi.
Felsefi incelemelere ek olarak Sartre, "The Wall" (1939) gibi birkaç başarılı roman, "The Flies" (1949) gibi dramalar, on ciltlik bir çalışma olan "Durumlar" gibi sanat ve siyaset üzerine denemeler yazdı. "Entre Quatro Paredes" (1944) ve "O Diabo eo Bom Deus" (1951) gibi parçalara ek olarak 1947 ve 1976 arasında yazılmıştır.
Son yıllarında kör olan Jean-Paul Charles Aymard Sartre, 15
Nisan 1980'de Fransa'nın Paris kentinde öldü. Kalıntıları, daha sonra arkadaşı
Simone de Beauvoir'ın gömüldüğü Montparnasse Mezarlığı'na gömüldü.
إرسال تعليق